آبان 1400 بود که طرح آزادسازی واردات خودرو به تصویب نمایندگان مجلس رسید. آن روزها بسیاری تصور می‌کردند که واردات خودرو در عرض چند هفته اتفاق می‌افتد. اما با گذشت دو سال از تصویب این طرح، با کارشکنی دولت حتی یک خودرو وارداتی هم عرضه نشده است. حالا اغلب شرکت‌های واردکننده تصمیم گرفته‌اند که محصولاتشان را به کشورهای مبدا مرجوع و یا سفارش‌های خود را لغو کنند.
در ماه‌های گذشته به نظر می‌رسید وزارت صمت قصد دارد با واردات، سر و سامانی به بازار خودرو بدهد و جلوی رشد قیمت‌ها را بگیرد. مسئولان هم مدام از نزدیک شدن به مرحله نهایی واردات خودرو می‌گفتند. اما بسیاری متوجه شدند که این نوع اخبار صرفا مسکنی برای بازار بیمار خودرو است و اقدامات وزارت صمت و در راس آن دولت، نتیجه خاصی در پی ندارد.
دولت با این اخبار سعی داشت روند بازار خودرو را تغییر دهد و از افزایش قیمت‌ها به علت تورم جلوگیری کند. هرچند تا حدودی هم موفق بود اما با وعده‌های پوچ و بی‌اساس، بازار خودرو دچار یک رکود بی‌سابقه شده است. این وضعیت نه تنها سردرگمی مردم را به دنبال داشته و بسیاری را از خرید و فروش منصرف کرده، بلکه شرکت‌های واردکننده هم از این وضعیت دلسرد شده‌اند.
بسیاری از شرکت‌های واردکننده مبالغ هنگفتی را صرف تجهیز نمایندگی، تبلیغات، آموزش پرسنل و … کرده‌اند. این شرکت‌ها مثل هر بنگاه اقتصادی دیگری، با خرید و فروش کالا سود کسب می‌کنند تا هزینه‌های سربار خود را کاهش دهند. درصورتی‌که واردات خودرو به هر علتی به نتیجه نرسد، شرکت‌های واردکننده مجبورند برای جبران هزینه‌ها، خودروهای وارداتی را به کشور مبدا مرجوع کنند تا بخشی از ضررشان جبران شود. اتفاقی که در زمان نگارش همین یادداشت، در حال وقوع است.
وزارت صمت در سال 1401 وعده داده بود که تا پایان سال چندین هزار خودرو وارد کشور می‌شود. اکنون که در پنجمین ماه از سال 1402 به سر می‌بریم، حتی یک خودرو وارداتی هم عرضه نشده است. به نظر می‌رسد برخی شرکت‌های واردکننده تصمیم گرفته‌اند عطای واردات را به لقای آن ببخشند؛ چراکه واردات خودرو را یک پروژه شکست خورده می‌بینند.
البته برخی دیگر از شرکت‌های واردکننده با تمام کارشکنی‌ها، پیگیر ترخیص و عرضه محصولاتشان به بازار هستند. چراکه برخلاف دولت که خود را متولی واردات می‌داند، این شرکت‌های واردکننده قصد دارند جور دولت را بکشند و هر طور شده خودروهای وارداتی را به دست مشتریان برسانند. حتی اگر مجبور باشند برای یک امضا از این اداره به آن سازمان بروند.
کمی پیش خبری درباره سازمان استاندارد منتشر شد که این سازمان جلوی شماره‌گذاری خودروهای وارداتی را گرفته است اما رئیس این سازمان در مصاحبه‌ای مدعی شد که استاندارد مشکلی با صدور مجوز پلاک ندارد. بااین‌وجود تقریبا تمامی خودروهای وارداتی نتوانسته‌اند از سد سازمان استاندارد برای دریافت مجوز لازم عبور کنند.
جالب است بدانید که در دور جدید واردات، محصولاتی از برندهایی مثل کیا، هیوندای، اشکودا، اوپل و … به ایران می‌آیند که اعم آن‌ها در اروپا و آمریکا استانداردهای لازم را اخذ کرده‌اند. اما سازمان استاندارد اصرار دارد که باید تمامی خودروها با استانداردهای 85 گانه ایرانی (که منشا اروپایی دارد) تطابق داشته باشند و در غیر این صورت امکان دریافت پلاک ملی را ندارند.
به نظر می‌رسد نابه‌سامانی در واردات خودرو از تصمیمات خلق الساعه دولت و تیم خودرویی وزارت صمت ناشی می‌شود. موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که در این وضعیت آشفته، دولت تصمیم دارد خودرو کارکرده هم وارد کند که اخذ مجوزهایی مثل استاندارد و اسقاط با شرایطی که گفته شد، عملا غیر ممکن خواهد بود.
دولت عزم خود را جزم کرده تا باز هم با خبر درمانی و انتشار اخبار مثبت مثل واردات خودرو کارکرده، جلوی افزایش قیمت در بازار را بگیرد؛ غافل از اینکه این بار خسارت به مراتب سنگین‌تری برای اقتصاد کشور خواهد داشت.
