طی بررسی در بازه زمانی 12 دی تا 23 دی، بازارخودرو شوک جدید قیمت را تجربه کرده است. در این بررسی 23 محصول مورد بررسی قرار گرفته شده، بطوری که بهای خودروهای داخلی به طور میانگین ۲۶ میلیون تومان یعنی ۴.۵ درصد، خودروهای مونتاژی ۹۰ میلیون تومان یعنی ۶.۶ درصد و محصولات وارداتی دست‌دوم حدود ۳۴۰ میلیون تومان معادل ۶ درصد رشد قیمت را ثبت کرده‌اند. این شوک جدید قیمت در بازار در پی خروج شورای رقابت از قیمت گذاری خودرو رخ داده است.
کل خودروهای مورد بررسی به طور میانگین ۵.۷ درصد رشد قیمت را به خود دیده‌اند. بهنوعی می‌توان گفت این دومین شوک به بازار خودرو از ابتدای سال جاری تاکنون است. شوک اول در اردیبهشت امسال و همراه با قیمت‌گذاری شورای رقابت به بازار وارد شد. این بار نیز شوک جدید قیمت تحت تاثیر خروج این شورا از قیمت‌گذاری خودرو بوده است.
ورود و خروج شورای رقابت، عاملی بسیار تاثیرگذار
می‌توان گفت ورود و خروج شورای رقابت امسال نقش اصلی را در بازار خودرو ایفا کرده است. البته تاثیرپذیری بازار از کناره‌گیری شورای رقابت از قیمت‌گذاری خودرو چندان دور از انتظار نبود. فعالان بازار این انتظار را دارند که با سپردن قیمت‌گذاری خودرو به سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و واردکنندگان به عنوان زیرمجموعه وزارت صمت، قیمت رسمی خودرو افزایش پیدا کند. به عبارت دیگر وضعیت زیان‌دهی خودروسازان و بدهی‌های کلان آنها به قطعه‌سازان وزارت صمت را راضی به رشد قیمت خواهد کرد. از آنجا که خودروسازها نیز بهنوعی زیرمجموعه وزارت صمت محسوب می‌شوند، جلب رضایت این وزارتخانه برای افزایش قیمت، راحت‌تر از شورای رقابت خواهد بود.
کما اینکه در تابستان امسال نیز سازمان حمایت رشد ۳۸ درصدی هزینه‌های خودروسازان را تایید کرد. اما شورای رقابت زیر بار آن نرفت. البته به‌جز ورود و خروج شورای رقابت در پروسه قیمت‌گذاری خودرو، چند عامل اصلی وجود داشت که بازار خودرو را از ابتدای امسال در ثبات نسبی حفظ کرده بودند.
نوسان نرخ ارز
حالا اما این عوامل چندان اثربخشی برای حفظ آرامش بازار خودرو ندارند. به طوری که بازار شاهد شوک جدید قیمت شده است. یکی از این عوامل نرخ ارز بود که تقریبا طی سال جاری هیجانات کمتری را تجربه کرده بود. اما از اوایل هفته گذشته نرخ ارز نیز در بازار رو به رشد گذاشت. بازار خودرو هم که همیشه تبعیت خود از نوسانات نرخ ارز را به اثبات رسانده، تحت تاثیر رشد نرخ دلار در بازار بوده است. عامل دومی که از ابتدای سال جاری بر آرامش بازار تاثیر گذاشت و اینک سبب شوک جدید قیمت شده، اخبار مربوط به واردات خودرو بود. گرچه ورود محصولات خارجی در این مدت به صورت لاک‌پشتی در حال انجام بوده، اما به‌هرحال سیاستگذار توانست با وعده و وعیدهای ریز و درشت در مورد واردات، بازار خودرو را کنترل کند.
اما حالا با نزدیک شدن به پایان سال، به نظر می‌رسد این دست از وعده‌ها دیگر برای کنترل بازار کارساز نیست. فعالان بازار خودرو نیز بهنوعی از واردات ناامید هستند و نسبت به این دست از اخبار و وعده‌ها نیز تقریبا بی‌اعتنایی می‌کنند. عامل سوم مربوط به تصویب آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده در هیات وزیران است، این خبر توانست تاثیر مثبتی بر بازار بگذارد و به ثبات نسبی قیمت‌ها کمک کند. اما با گذشت ماه‌ها از این اتفاق هنوز خبری از ابلاغ این آیین‌نامه نیست و بازار خودرو دیگر از امید ورود خودروهای کارکرده عبور کرده و شاهد شوک جدید قیمت بوده است.
پیش‌بینی بازار تا پایان سال
تاثیر ورود یا خروج شورای رقابت در حوزه قیمت‌گذاری، بر بازار خودرو اتفاق چندان غریبی نیست. در سال‌های گذشته و با رفت‌و‌آمدهای متعدد این شورا به حوزه قیمت‌گذاری خودرو، شوک جدید قیمت به بازار خودرو به حسب آن نیز اتفاقی معمولی بوده است. با‌این‌حال به نظر می‌رسد اکنون بازار خودرو نسبت به رفتار شورای رقابت هیجان بیشتری دارد. به هر روی هر اتفاقی برای بازار خودرو تا پایان سال جاری بستگی به نوع عملکرد و تصمیم‌گیری‌های سازمان حمایت به عنوان جانشین شورای رقابت در قیمت‌گذاری خودرو دارد. اما باید توجه کرد که سازمان حمایت زیرمجموعه وزارت صمت است. در نتیجه قطعا منافع و سیاست‌های این وزارتخانه در تصمیم‌گیری برای قیمت‌گذاری خودرو موثر خواهد بود.
در جلسه پرسش از وزیر صمت که 12 دی‌ماه در مجلس شورای اسلامی برگزار شد، نمایندگان مجلس رویکرد چندان مثبتی در مواجهه با عملکرد خودرویی وزارت صمت نداشتند. این موضوع می‌تواند در تصمیم‌های آتی برای قیمت‌گذاری خودرو موثر باشد. با توجه به اینکه زمان زیادی تا انتخابات مجلس باقی نمانده، ممکن است ساکنان خانه ملت پیش از اتمام دوره خود و با توجه به انتخابات پیش رو بخواهند فشار بیشتری به وزارت صمت وارد کنند.
بنابراین سیاستگذار دو راه پیش رو دارد: برای جلوگیری از زیان بیشتر خودروسازان، قیمت رسمی خودرو را افزایش دهد. یا اینکه برای این تصمیم‌گیری تا بعد از انتخابات مجلس صبر کند.
به نظر می‌رسد روش دوم تصمیم معقول‌تری برای سیاستگذار است. بنابراین می‌توان این پیش‌بینی را داشت که قیمت رسمی خودرو تا انتهای امسال تغییر نکند. انتظار می‌رود هرگونه تصمیم‌گیری برای رشد بهای کارخانه خودرو به فروردین یا اردیبهشت سال آینده موکول شود. بنابراین احتمالا بعد از مدتی شوک جدید قیمت در بازار تحت تاثیر خروج شورای رقابت از قیمت‌گذاری، بازار تا انتهای سال دوباره به ثبات می‌رسد و شوک بعدی به بازار به سال 1403 موکول خواهد شد.
جزئیات افت و خیز قیمتی
همان‌طور که اشاره شد، برای بررسی بازار خودرو و شوک جدید قیمت آن، قیمت 23 محصول داخلی، مونتاژی و وارداتی پرتقاضا را در بازه زمانی 12 تا 23 دی ماه رصد شده است. از بین 8 محصول داخلی مورد بررسی بیشترین رشد قیمت مربوط به دنا پلاس دنده‌ای بود که در این بازه زمانی بهای آن در بازار از 665 میلیون تومان به 710 میلیون تومان رسیده تا رشد قیمت 45 میلیون تومانی و 6.7 درصدی را ثبت کند. پس از آن بهای پژو 207 MC اتوماتیک با رشد 35 میلیون تومانی، از 775 میلیون تومان به 810 میلیون تومان رسید. این رقم حاکی از افزایش 4.5 درصدی است.
کمترین رشد قیمت بین محصولات داخلی مربوط به کوئیک دنده‌ای R و ساینا S بوده است که هر دو 15میلیون تومان رشد قیمت داشته‌اند. شوک جدید قیمت محصولات داخلی به طور میانگین 26 میلیون تومان و 4.5 درصد بوده است.
در بین محصولات مونتاژی رکورددار رشد قیمت دیگنیتی پرایم است. در بازه زمانی مذکور قیمت این خودرو از یک میلیارد و 650 میلیون تومان به یک میلیارد و 900 میلیون تومان افزایش پیدا کرده تا رشد قیمت 250 میلیون تومانی و 15 درصدی را ثبت کند. فیدلیتی پرایم هفت‌نفره در 10 روز گذشته 140میلیون تومان معادل 8.2 درصد رشد قیمت را ثبت کرده تا یک میلیارد و 840 میلیون تومان در بازار خرید و فروش شود. کمترین رشد قیمت بین محصولات خودروسازان خصوصی مربوط به MVM X22 است که به طور کلی در بازه قیمتی کمتری نسبت به دیگر خودروهای مونتاژی قرار دارد.
این محصول در این مدت‌زمان 20 میلیون تومان رشد قیمت داشته تا ضمن ثبت افزایش قیمت 2.7 درصدی، 745 میلیون تومان قیمت‌گذاری شود. شوک جدید قیمت محصولات خودروسازان خصوصی 90 میلیون تومان و 6.6 درصد بوده است.
مرسدس بنز E200 مدل 2018 رکورددار افزایش قیمت در بین وارداتی‌ها
بین محصولات وارداتی رکورد بیشترین افزایش قیمت مربوط به بنز کلاس E200 مدل 2018 است. بهای این خودرو از 12 تا 23 دی 700 میلیون افزایش پیدا کرده و اکنون 13 میلیارد و 400 میلیون تومان قیمت دارد. رشد قیمت این محصول 5.2 درصد بوده است. کمترین افزایش قیمت در بین وارداتی‌ها به هیوندای النترای 2018 مربوط است. این خودرو با 100میلیون تومان و 3.4 درصد رشد قیمت، بهای سه میلیارد تومان را ثبت کرده است. شوک جدید قیمت محصولات وارداتی مورد بررسی به طور میانگین 340 میلیون تومان معادل 6 درصد است.
